Richthofen als meerdere en kameraad.
Event ID: 574
02 december 1917
Source ID: 55
“Richthofen als meerdere en kameraad. Door F. W. Lübbert, Leunant, Jasta 11
Ik was enorm blij en trots toen ik in december 1917 het nieuws kreeg dat Rittmeister von Richthofen mij had aangevraagd voor de jachteskader 11. Ik zou nu dus een persoonlijke band met hem, het voorbeeld van alle Duitse jachtvliegers, aangaan. Tot dan toe had ik Richthofen slechts vluchtig leren kennen tijdens de begrafenis van mijn broer, die bij jachteskader 11 was gesneuveld, en bewonderde ik hem alleen als de beroemde, uitmuntende jachtvlieger. Al snel zou ik al zijn prachtige en menselijke eigenschappen leren kennen en waarderen.
Richthofen was een piloot in hart en nieren. Na verloop van tijd werd hij een van de populairste mannen van Duitsland. Je zou denken dat iemand die zo in beslag werd genomen door een van de meest inspannende beroepen die er bestaan en door de grote populariteit die hij genoot, in zijn hart meer ruimte zou hebben voor vriendschap en kameraadschap. Het tegendeel was het geval. Richthofen was voor de officieren van zijn squadron en zijn eskader zowel een goede leidinggevende als een kameraad. Buiten diensttijd ging hij met ons om zoals elke andere kameraad. Zo speelde hij hockey met ons als er niet gevlogen kon worden en deed hij ’s avonds vaak mee aan kaartspelletjes. Je kon met elke vraag en elke zorg naar hem toe gaan en was er zeker van dat je bij hem medeleven en hulp zou vinden als je dat nodig had.
Richthofen was een onovertroffen leraar. Ik heb bij verschillende reserve-luchtvaartafdelingen en op de jachteskaderopleiding gezeten: ik ben nooit een leraar tegengekomen die mij de techniek van de luchtgevechten theoretisch zo duidelijk kon uitleggen als Richthofen. Hij stond altijd klaar om alle vragen te beantwoorden die hem werden gesteld. Hij vond het zelfs erg leuk als zijn piloten erg leergierig waren. Hij werd nooit ongeduldig, hoe beginnersachtig en dwaas onze vragen ook waren. Met het grootste geduld nam hij iedereen afzonderlijk onder zijn hoede. Elke jonge piloot die bij zijn eskader kwam, moest eerst een paar keer alleen met Richthofen naar het front vliegen. Na de vlucht werden de details van wat ze hadden gezien en meegemaakt onmiddellijk met de beginner besproken. Op één punt was Richthofen heel duidelijk: hij duldde alleen piloten in zijn eskader die echt iets presteerden. Hij observeerde de beginner enige tijd; als hij dan tot de overtuiging kwam dat de betrokkene niet voldeed aan de eisen die Richthofen aan een jachtvlieger stelde, zowel wat betreft zijn morele eigenschappen als wat betreft zijn technische vaardigheden, werd de betrokkene zeker weer weggestuurd. Maar dat was juist het mooie voor ons, dat iedereen er zeker van was dat Richthofen niet op uiterlijke gronden beoordeelde, maar uitsluitend op basis van prestaties .
Als leidinggevende was Richthofen bij iedereen geliefd. De manschappen, met name de monteurs, die immers een bijzonder nauwe band met hun piloten hebben, hielden boven alles van hem en vereerden hem. Dat zo’n man een ideale leidinggevende relatie met zijn officieren moest hebben, was niet meer dan logisch. Bewonderenswaardig was de kalmte waarmee hij de officieren onder zijn bevel behandelde, zelfs als hij innerlijk opgewonden moest zijn. Van de vele bewijzen daarvan, die wij allen die onder hem mochten dienen hebben meegemaakt, wil ik het volgende noemen: het eskader kwam terug van een frontvlucht. De ritmeester landde als voorlaatste. Zijn broer Lothar ontbrak nog. Toen Richthofen landde, was zijn eerste vraag: “Is Lothar terug?” Antwoord: “Nee, maar er is waargenomen dat op vijfduizend vijfhonderd meter hoogte het bovenste draagvlak van zijn driemaster wegvloog en dat hij in een glijvlucht naar beneden ging.” Richthofen gaat rustig met de piloten naar het startgebouw. Daar is nog geen nieuws binnengekomen.
Plotseling komt er een bericht door de telefoon: “Luitenant von Richthofen is bij Cambrai neergestort en dood.” Meteen daarna komt het tweede bericht binnen: “Luitenant von Richthofen heeft een noodlanding gemaakt en is ernstig gewond aan zijn oog.” Niemand weet welk bericht overeenkomt met de werkelijkheid. De stemming is bij iedereen somber. De gelaatstrekken van de ritmeester veranderen geen spat. “We moeten afwachten”, zegt hij en geeft rustig zijn kritiek op de vlucht van vandaag. “Ik heb er trouwens vandaag twee neergeschoten”, zegt hij tussendoor terloops. Als er dan lange tijd geen nieuws meer komt, stapt hij in zijn vliegtuig en vliegt naar de plaats van de crash om zelf meer te weten te komen over het lot van zijn broer, wiens verwondingen achteraf gelukkig relatief licht bleken te zijn, ondanks de zware val. Ondanks zijn uiterst inspannende werkzaamheden als jachtvlieger, leidinggevende en leraar verwaarloosde Richthofen zijn intellectuele en sportieve interesses niet. ’s Avonds las hij vaak, meestal alleen mooie literatuur van serieuzere aard en vaak ook wetenschappelijke literatuur. Zo zag ik hem soms geografische of astronomische werken bestuderen, zodat ik me moest verbazen dat hij na de enorme lichamelijke en geestelijke inspanningen die een dag als jachtvlieger en leider met zich meebracht, ’s avonds nog de geestelijke frisheid had om zulke zware lectuur te verwerken. Richthofen zat nooit zonder bezigheid. Als er niet gevlogen werd, schoot hij op de machinegeweerstand – overigens met een fantastische vaardigheid – of ging hij paardrijden, wat voor hem als enthousiast cavalerist van tijd tot tijd een absolute noodzaak was, of ging hij jagen, waar hij met zijn grote schietvaardigheid verbazingwekkende resultaten boekte, aangezien hij ook een groot deel van zijn vakantietijd gebruikte om zeldzaam wild te schieten.
Richthofen was niet alleen de beste leidinggevende, leraar, kameraad en vriend die we ons konden voorstellen, maar ook als jachtvlieger ons aller ongeëvenaard voorbeeld. Hij bezat alle eigenschappen die een succesvolle jachtvlieger moet hebben: goed vliegen, goed schieten, alles zien, altijd kalm blijven en dapper de vijand tegemoet treden. Al deze eigenschappen kwamen in Richthofen tot uiting als in geen enkele andere jachtvlieger. Hij was een vijand van onnodige capriolen in de lucht, dus hij heeft nooit in zijn leven voor de lol een looping gemaakt en volgde
nooit een ongezonde ambitie, die al menig andere goede jachtvlieger het leven heeft gekost. “Langzaam maar zeker” leek zijn motto te zijn. “Liever één minder neerschieten dan zelf neergeschoten worden, want dan kan ik mijn vaderland geen
diensten meer bewijzen.” Als zijn eskader of zijn squadron in een luchtgevecht verwikkeld was, zag hij alles en iedereen. Hij hield zich niet alleen bezig met zijn eigen tegenstander, maar hield tegelijkertijd ook zijn piloten in de gaten, hetzij om hen tijdig hulp te bieden, hetzij om achteraf bij de kritiek iedereen te kunnen vertellen hoe hij het niet had moeten doen.
Rittmeister von Richthofen is niet meer. Maar zijn sterfelijke geest leeft voort in ons allemaal. Hij zal voor altijd het leidende licht van de Duitse jachtvliegerij blijven.”
Comments (0)