Kaffee und Kuchen met Hans-Georg von der Osten
Event ID: 609
Categorieën:
15 februari 1982
Source ID: 53
Kaffee und Kuchen met Hans-Georg von der Osten Door Robin D. Smith
Van 1980 tot 1982 was ik secretaresse op de Amerikaanse ambassade in Duitsland, die toen in Bonn was. Op een dag sprak ik met mijn lerares Duits, mevrouw Heide Balle, over mijn interesse in Manfred von Richthofen. Ze leek erg verbaasd (maar blij) en zei dat ze als jong meisje een poster van Richthofen in haar slaapkamer had hangen en dat ze Richthofens moeder had ontmoet toen ze het huis in Schweidnitz bezocht om het museum te bekijken. Ik vroeg haar hoe ik te weten kon komen of iemand van Richthofen’s squadron nog in leven was en ze vertelde me dat de Luftwaffe een verbindingskantoor op de ambassade had en dat iemand me daar misschien kon helpen. Ik bezocht het kantoor en stelde me voor aan de secretaresse, Trudi Abel. Het viel me op dat ze een Richthofen medaille aan een ketting om haar nek droeg. Ik vroeg haar of ze wist of er nog mannen van Richthofen’s squadron die nog in leven waren waar ik contact mee kon opnemen. Ze pleegde een telefoontje naar iemand die haar vertelde dat hij er zeker van was dat iedereen van Richthofen’s squadron dood moest zijn omdat het zo lang geleden was. Maar Trudi kon tenminste een Richthofen medaille voor me bestellen.
Toen het einde van mijn diensttijd in Duitsland naderde, begon ik me af te vragen of ik wel de juiste informatie had gekregen over het feit dat er geen mannen meer in leven waren die in Richthofen’s squadron hadden gezeten. Ik schreef naar het hedendaagse Richthofen Squadron in Wittmund en vroeg ernaar. Een man schreef me terug met een lijst met namen en adressen van drie mannen die nog in leven waren van Richthofens eskader. Twee mannen woonden in Beieren, maar de andere naam viel me meteen op omdat ik deze man had gezien in een Richthofen documentaire op PBS in de Verenigde Staten: Hans-Georg von der Osten. (Je kunt de documentaire op YouTube bekijken door te zoeken op “The Best Documentary Ever – The Red Baron Full Documentary 3688.”) En von der Osten woonde maar twintig minuten verderop in Keulen! Ik was geschokt toen ik hoorde dat hij al die tijd zo dichtbij was geweest en nu maakte ik me klaar om Duitsland te verlaten, maar ik besloot me op het positieve te richten en blij te zijn dat ik hem voor mijn vertrek had ontdekt. Ik schreef hem en vertelde hem in mijn eenvoudige Duits dat ik als jong meisje bang was voor Duitsers en dat ik dacht dat ze allemaal slechte mensen waren. Op een dag ontdekte ik in de bibliotheek het boek De Rode Baron (Peter Kilduffs vertaling uit 1969 van Richthofens autobiografie) en mijn kijk op Duitsers veranderde volledig. Ik vertelde Herr von der Osten dat Richthofen helemaal niet slecht klonk en dat ik verbaasd was over hoeveel Duitsers en Amerikanen met elkaar gemeen hadden. Herr von der Osten reageerde snel en schreef dat mijn brief hem veel vreugde had gebracht. Hij zei dat hij en zijn vrouw graag wilden dat ik Kaffee und Kuchen (koffie met gebak) kwam drinken bij hen thuis in Keulen, en ik accepteerde dat graag.
De dag van mijn bezoek was 15 februari 1982. Ik herinner me het jaar omdat het nog maar een paar weken van het einde van mijn tournee in Duitsland was en ik herinner me de datum omdat het de verjaardag van mijn zus was. Toen ik Herr von der Osten de hand schudde, dacht ik: “Lang geleden schudde hij de hand van de Rode Baron en nu schudt hij de mijne! Het voelde alsof ik de geschiedenis aanraakte. Herr von der Osten vertelde me nogmaals hoe blij mijn brief hem had gemaakt. Hij zei dat hij altijd geroerd was door hoe vriendelijk Amerikanen waren. Hij zei dat hij na de oorlog dacht dat Amerikanen hem zouden haten, maar dat ze bijna altijd vriendelijk tegen hem waren geweest. Hij had veel Amerikanen ontmoet op de vliegshows die hij in de loop
Abonneer u op DeepL Pro om deze presentatie te bewerken. Bezoek www.DeepL.com/pro voor meer informatie.
der jaren had bezocht. (Een bijzonder interessante vliegshow die Herr von der Osten bijwoonde was er een die in augustus 1962 in Battle Creek, Michigan, werd georganiseerd door Richard F. Zinn, de zoon van wijlen kolonel Frederick W. Zinn, die als waarnemer bij de Lafayette Escadrille had gevlogen; Herr von der Osten en twintig leden van het Lafayette Flying Corps, waaronder een aantal Escadrille-leden, namen deel aan een reünie van vliegeniers uit de Eerste Wereldoorlog. Toen iemand tijdens de luchtshow vroeg of er eigenlijk wel sprake was geweest van ridderlijkheid tussen gevechtspiloten uit de Eerste Wereldoorlog, lachte Von der Osten en antwoordde: “Nein! Nein!” maar hij toonde wel enige ridderlijkheid toen hij een krans legde op het graf van kolonel Zinn terwijl hij zei: “Met het hoogste respect voor een geëerde tegenstander.”)
Natuurlijk moest ik Herr von der Osten vragen hoe Richthofen was. Lt. von der Osten diende op een vliegveld in Breslau-Gandau toen op een dag in het voorjaar van 1917 de pas beroemde Manfred von Richthofen naar hem toe kwam en vroeg of hij een vliegtuig naar hem toe kon brengen in zijn huis in Schweidnitz zodat hij zelf naar Militsch kon vliegen voor militaire zaken. Later die zomer werd von der Osten overgeplaatst naar Richthofen’s Jagdstaffel 11, waar hij uiteindelijk een ace werd. Herr von der Osten vertelde me dat hij zich altijd zou herinneren dat Richthofen hem de hand schudde en hem feliciteerde met het neerschieten van zijn eerste vliegtuig. Het was een verhaal dat hij door de jaren heen vele malen verteld moet hebben, maar het bracht hem duidelijk nog steeds veel vreugde. Hij zei dat Richthofen de “meest fantastische persoonlijkheid” had van iedereen die hij ooit had ontmoet; hij zat vol met een enorm leven en energie. Ik vertelde Herr von der Osten dat ik hem had gezien in een tv-programma over Richthofen, waarop hij lachte en zei: “En nu zie je me im Fleisch (in levende lijve)!”. Van daaruit kwamen we op het onderwerp van films en hij en zijn vrouw vertelden me dat de Duitsers vele jaren geleden een film over Richthofen hadden gemaakt (waarvan ik aannam dat het een Hollywood-achtige film was) die absoluut verschrikkelijk was geweest. Frau von der Osten zei dat de film een soundtrack van jazzmuziek had die er helemaal niet bij paste, en na de vertoning van de film ging de moeder van de Rode Baron, barones Kunigunde von Richthofen, naar de regisseur toe en zei: “Die film had geen greintje smaak!”. (Ik lees in het voorwoord van Mother of Eagles: The War Diary of Baroness von Richthofen, dat Richthofens moeder zichzelf op 90-jarige leeftijd had leren typen zodat ze een script kon schrijven voor een film over haar zoon “zoals hij echt was”. Dit moet een reactie zijn geweest op de teleurstellende film waar Herr en Frau von der Osten het over hadden). Frau von der Osten zei dat het triest was, gezien alles wat Barones von Richthofen had meegemaakt, dat ze de vreselijke filmbehandeling van het leven van haar zoon moest doorstaan nadat ze er zulke hoge verwachtingen van had. Herr von der Osten zei: “Jullie Amerikanen hebben een goede film over Richthofen gemaakt”. Ik nam aan dat hij het had over Roger Corman’s Von Richthofen and Brown, die ik op dat moment nog niet had gezien. Ik vertelde hem dat ik slechte dingen over die film had gehoord, maar hij bleef volhouden dat het een goede film was. (Ik heb de film een paar jaar later gezien en hoewel ik ineenkromp bij sommige historische onnauwkeurigheden, vond ik de vliegscènes met echte vliegtuigen geweldig. [Een paar jaar na mijn bezoek aan Herr von der Osten schreef ik Joyce Corrington, die samen met haar overleden man John William Corrington het script voor de film had geschreven, en ik vertelde haar dat een lid van Richthofens eskader van de film had genoten. Ik denk dat zelfs Barones von Richthofen de film leuk zou hebben gevonden, omdat er een mooie scène in voorkomt tussen Richthofen en zijn moeder die hun hechte band laat zien. Ik denk dat ze ook de scène leuk zou hebben gevonden waarin Richthofen Hermann Goering streng berispt voor zijn afschuwelijke gedrag).
Op een bepaald moment in ons gesprek leek Herr von der Osten een “pauze” in te lassen. Hij stopte plotseling midden in een zin en na een paar seconden begon hij weer te praten. Zijn vrouw legde uit dat von der Osten door een hoofdwond die hij tijdens de oorlog opliep, tijdelijk black-outs had. Ik moest denken aan de hoofdwond van Richthofen en vroeg me af of Richthofen een kortstondige black-out zou kunnen hebben gehad op de dag dat hij stierf. (In de afgelopen jaren is er veel onderzoek gedaan naar en gespeculeerd over Richthofens hoofdwond en de rol die deze zou kunnen hebben gespeeld bij zijn dood). Herr von Osten zei dat hij zich weinig herinnerde van zijn eigen hoofdwond, behalve dat zijn moeder naar het ziekenhuis kwam om voor hem te zorgen.
Frau von der Osten ging naar de keuken en bracht koffie en cake. Ik zei: “Ich esse sehr gerne Kuchen!” (Ik eet graag taart!) en ik was verbaasd toen Herr von der Osten zei dat hij kon zien dat ik graag taart at. Ik was verbaasd over de duidelijke opmerking over mijn gewicht, maar ik vond het grappig en was niet beledigd. Nadat we hadden gegeten, haalde Herr von der Osten wat oude foto’s tevoorschijn, waarvan ik er een aantal nog niet eerder had gezien, maar sindsdien wel, waaronder een foto van de begrafenis van Kurt Wolff in de St. Joseph Karmelietenkerk van Kortrijk en een eskaderfoto met de verpleegster van Richthofen. Toen ik de foto met de verpleegster zag, vroeg ik Herr von der Osten of hij wist of Richthofen een vriendin had gehad. Ik was erg verbaasd over zijn reactie. Tot dan toe was hij erg vriendelijk geweest (hij deed me denken aan sergeant Schultz uit de oude tv-serie Hogan’s Heroes), maar die vraag leek hem te verontrusten en hij riep uit: “Richthofen’s persoonlijke leven ging mij niets aan!”. Ik schaamde me en probeerde iets anders te bedenken om over te praten toen Herr von der Osten na een paar lange ogenblikken zei dat een man die met Richthofen in de cavalerie had gezeten hem had verteld dat Richthofen vaak met een Pools meisje ging wandelen en haar bloemen meenam. Hij eindigde het onderwerp met te zeggen, “Maar wat daar van geworden is, weet ik niet.” (De man die Herr von der Osten vertelde over het Poolse meisje was waarschijnlijk Alfred Gerstenberg, een lid van Richthofens eskader die, voor de oorlog, met Richthofen had gediend in de cavalerie bij Ulanen-Regiment Kaiser Alexander III. von Russland (Westpreussisches) Nr. 1 in een garnizoen in Ostrowo, 6 een stad met een overwegend Poolse bevolking. Hij en von der Osten werden beiden in augustus 1917 ingedeeld bij Richthofens eskader.
Herr von der Osten gaf me een gesigneerde foto van hemzelf, een foto die ik vaak van hem had gezien toen hij piloot was in de oorlog. Toen begon zijn vrouw Engels te praten – tijdens ons bezoek hadden we alleen Duits gesproken – maar blijkbaar hadden we geen problemen gehad om elkaar te verstaan. Herr von der Osten zei dat hij het jammer vond dat ik Duitsland zo snel zou verlaten en dat hij en zijn vrouw me graag nog een keer wilden zien voordat ik Duitsland zou verlaten, dus we maakten plannen om me in maart nog een keer te bezoeken. Toen ik wegging zei Herr von der Osten tegen me: “Ik vind alle Amerikanen vriendelijk, maar jij bent bijzonder vriendelijk!”.
Toen ik ze in maart weer zag, vertelde Herr von der Osten me dat hij een leuke verrassing voor me had. Hij zei dat het hedendaagse Richthofen Squadron in Wittmund, Duitsland, elk jaar een bal had rond de sterfdag van Richthofen en hij en zijn vrouw wilden dat ik als hun gast naar het bal ging. Eerst was ik opgewonden – toen vroeg ik wanneer het bal was. Toen zonk mijn hart. Ik zou in die periode met de moeder van mijn beste vriendin op bedevaart gaan naar Lourdes in Frankrijk (waar volgens katholieken de Maagd Maria verscheen aan de heilige Bernadette). De moeder van mijn vriendin woonde in Luxemburg en haar kerk sponsorde de reis en we hadden het al maanden gepland. Als ik zou afzeggen, zou dat tot zeer gekwetste gevoelens leiden. Ik was erg, erg teleurgesteld – en Herr von der Osten leek ook erg teleurgesteld, maar omdat de
moeder van mijn vriendin uiteindelijk aan een beroerte overleed na de reis, ben ik blij dat we die tijd samen hadden.
Frau von der Osten vroeg me of er geen beroemd boek en film over Lourdes bestond, en ik vertelde haar dat dat zo was – Het Lied van Bernadette. Sinds ik als jong meisje de film had gezien, wilde ik al naar Lourdes. Ik vertelde haar dat de film verschillende Academy Awards had gewonnen. Ze vroeg me om de naam van het boek waarop de film gebaseerd was voor haar op te schrijven, omdat ze geïnteresseerd was om het te lezen, en dat deed ik graag voor haar.
Met een bezwaard hart zei ik Auf Wiedersehen tegen Herr en Frau von der Osten. Hoewel ik het jammer vond Duitsland zo snel te verlaten nadat ik kennis met hen had gemaakt, realiseerde ik me hoe gelukkig ik was dat ik hen überhaupt had ontmoet. Toen ik terugkwam in de Verenigde Staten schreef ik Herr von der Osten een keer om te vragen hoe het met hem ging. Hij vertelde me dat het goed met hem ging en dat ik hem moest opzoeken als ik ooit terugkwam in Duitsland.
Helaas heb ik hem nooit meer gezien. Hans-Georg von der Osten stierf in 1987 op 91-jarige leeftijd. 9 De eerste generatie vliegende krijgers stierf vele jaren geleden uit en ik realiseer me hoe bevoorrecht ik was om im Fleisch te kunnen praten met zo’n gracieus lid van hun illustere gelederen.
NOTES
1 Klockenkemper, Jim. ”Fighting Planes of World War 1 Perform Once Again.” Port Huron
Times Herald, August 19, 1962. Accessed March 3, 2021. Newspapers.com.
2 Schroeder, Gene. “Old Planes ‘Fight’ Again: Veterans of Foreign Legion and Lafayette Group
Honor Comrade.” Lansing State Journal, August 20, 1962. Accessed March 3, 2021.
Newspapers.com.
3 Lance J. Bronnenkant, PhD., The Blue Max Airmen: German Airmen Awarded the Pour le
Mèrite (Reno, NV: Aeronaut Books, 2014), Volume 5: 76.
4 “Hans-Georg von der Osten,” Wikipedia, last modified Jan. 3, 2021,
https://en.wikipedia.org/wiki/Hans-Georg_von_der_Osten.
5 Manfred von Richthofen, “Foreword,” in Mother of Eagles: the War Diary of Baroness von
Richthofen, trans. Suzanne Hayes Fischer (Atglen, PA: Schiffer Military History, 2001), 9.
6 Lance J. Bronnenkant, PhD., The Blue Max Airmen: German Airmen Awarded the Pour le
Mèrite (Reno, NV: Aeronaut Books, 2014), Volume 5: 7.
7 Witold Banach, Ausstellung des Museums der Stadt Ostrów Wielkopolski zu 100 Jahren des
Grossen Kriegs: September – Dezember 2014 (Berlin: Foundation for German-Polish
Cooperation, 2014), 1.
8 Karl Bodenschatz, Hunting with Richthofen: The Bodenschatz Diaries: Sixteen Months of
Battle with JG Freiherr von Richthofen No. 1 (London: Grub Street, 1998), 143, 147.
9 “Hans-Georg von der Osten,” Wikipedia, last modified Jan. 3, 2021,
https://en.wikipedia.org/wiki/Hans-Georg_von_der_Osten.
Comments (0)